کپچا چیست و چه نقشی در امنیت سایت دارد؟

CAPTCHA که مخفف Completely Automated Public Turing Test به شمار می‌آید روشی برای تشخیص کامپیوترها و انسان‌ها از یکدیگر محسوب می‌شود، اما به‌راستی کپچا چیست؟ این ابزار به طور فزاینده‌ای در وب‌سایت‌های مختلف برای کاهش هرزنامه و اثبات حقانیت کاربران محبوب شده است. استفاده از کپچا در طراحی سایت جهت تامین امنیت سایت ضروری است.

CAPTCHAها به‌عنوان تست‌های امنیتی برای جلوگیری از وارد کردن کدهای خطرناک یا بیهوده توسط هرزنامه‌ها و هکرها در فرم‌های آنلاین استفاده می‌شوند. کاربران اغلب در اینترنت با تست‌های CAPTCHA و reCAPTCHA مواجه می‌شوند. اگرچه این رویکرد دارای معایبی است، اما چنین تست‌هایی یکی از راه‌های مدیریت فعالیت ربات‌ها هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا بررسی کلیه نکات مربوط به این ابزار جالب بپردازیم.

کپچا چیست؟

CAPTCHAهای سنتی از کاربران می‌خواهند که حروف خاصی را تشخیص دهند. در این روش حروف به نحوی پیچ‌خورده‌اند که بعید است ربات‌ها آنها را بفهمند. کاربران باید متن تاب‌خورده را رمزگشایی کنند، کاراکترهای مناسب را در فیلد فرم وارد نمایند و سپس فرم را برای قبولی در آزمون تشخیص انسان از ربات ارسال کنند.

در صورت عدم تطابق کاراکترها، کاربران دوباره تحت آزمایش قرار می‌گیرند. این تست‌ها به طور گسترده‌ای در فرم‌های ورود، فرم‌های ثبت حساب، نظرسنجی و سایت‌های پرداخت تجارت الکترونیک استفاده می‌شود.

فرضیه پشت این موضوع آن است که یک برنامه نرم‌افزاری، مانند یک ربات، نمی‌تواند حروف تاب‌خورده را تشخیص دهد. با این حال، انسان می‌تواند حروف را در شرایط مختلفی درک کند.

اکثر ربات‌ها فقط کاراکترهایی تصادفی را وارد فیلد مربوطه می‌کنند و در نتیجه از تعامل با وب‌سایت یا سرویس مدنظر منع می‌شوند، اما انسان‌ها می‌توانند به راحتی از آن وب‌سایت یا سرویس استفاده کنند.

از آنجایی که ربات‌های پیشرفته می‌توانند از یادگیری ماشینی برای شناسایی این نویسه‌های تاب‌دار استفاده کنند، این نوع تست‌های CAPTCHA اکنون دیگر چندان استفاده خاصی ندارند. گوگل فناوری reCAPTCHA طیف وسیعی از تست‌های مختلف را برای تمایز بین کاربران واقعی و ربات‌ها ایجاد کرده است. در ادامه بحث کپچا چیست به بررسی مدل‌های مختلف کپچا و کاربرد هر یک از‌‌ آن‌ها می‌پردازیم.

چند نوع کپچا وجود دارد؟

اعتبارسنجی CAPTCHA تضمین می‌کند که کاربر مدنظر انسان است و یک ربات نیست. این تأیید می‌تواند از دسترسی برنامه‌ها و ربات‌های خودکار به مراکز خدماتی، فروشگاه‌های اینترنتی یا موارد دیگر جلوگیری کند. پرکاربردترین انواع CAPTCHA به شرح زیر است:

• CAPTCHA مبتنی بر متن

CAPTCHAهای مبتنی بر متن رایج‌ترین نوع CAPTCHA هستند که کاربر را ملزم می‌کنند تا مجموعه‌ای از اعداد یا حروف نمایش‌داده‌شده در یک تکست باکس را تایپ کند. این CAPTCHAها می‌توانند از کلمات یا عبارات شناخته شده و همچنین ترکیبات تصادفی رقم و کاراکتر استفاده کنند. برخی از CAPTCHAهای مبتنی بر متن علاوه بر این، از حروف بزرگ‌ انگلیسی نیز بهره می‌گیرند.

CAPTCHA این کاراکترها را به شیوه‌ای بیگانه و مبهم نشان می‌دهد. حروف را می‌توان با مقیاس‌بندی، چرخش یا تحریف به طور کامل تغییر داد. همچنین می‌توانید کاراکترها را با ویژگی‌های بصری خاصی مانند رنگ، نویز پس‌زمینه، قوس‌ها یا لکه‌های مختلف همپوشانی کنید.

این نوع کپچا جداسازی انسان‌ها از ربات‌ها را آسان می‌کند، اما در بسیاری از موارد درک عبارت نمایش‌ داده‌شده حتی برای مردم عادی نیز می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. با بهره‌گیری از خدمات KIANTC.COM می‌توانید علاوه به افزایش امنیت سایت با کمک کپچا بپردازید. در بخش بعدی پاسخ به این پرسش که کپچا چیست به کپچاهای مبتنی بر تصویر اشاره می‌کنیم.

• CAPTCHA مبتنی بر تصویر

CAPTCHAهای مبتنی بر تصویر برای جایگزینی CAPTCHAهای مبتنی بر متن معرفی شدند. این CAPTCHAها از ویژگی‌های گرافیکی قابل‌شناسایی مانند تصاویر حیوانات، اشیا یا مکان‌ها استفاده خواهند کرد. به طور معمول، CAPTCHAهای مبتنی بر تصویر از کاربران می‌خواهند تصاویری را انتخاب کنند که مناسب یک موضوع باشند (مثلاً تصویر چند ماشین از بین ۹ تصویر مختلف) یا تصاویری که با بقیه گزینه‌ها همخوانی ندارند را حذف نمایند.

درک CAPTCHAهای مبتنی بر تصویر در مقایسه با CAPTCHAهای مبتنی بر متن برای مردم معمولاً آسان‌تر است. با این حال، این تکنیک‌ها چالش‌های زیادی برای کاربرانی که از نظر بصری دچار مشکلات متعدد هستند (برای مثال تاری دید)، ایجاد می‌کنند. رمزگشایی CAPTCHAهای مبتنی بر تصویر برای ربات‌ها دشوارتر از CAPTCHAهای مبتنی بر متن است؛ زیرا این فناوری‌ها هم به تشخیص تصویر و هم به دسته‌بندی معنایی نیاز دارند.

• CAPTCHA صوتی

CAPTCHAهای صوتی به‌عنوان راه حلی برای کاربران نا‌بینا ایجاد شدند. این CAPTCHAها اغلب همراه با CAPTCHAهای متنی یا تصویری استفاده می‌شوند. CAPTCHAهای صوتی یک پیام صوتی از کاراکترها پخش می‌کنند که کاربر باید بعداً آن را وارد کند.

معمولاً کاربر می‌تواند درخواست کند که یک CAPTCHA متنی به‌عنوان فایل صوتی MP3 ارائه شود. این CAPTCHAها متکی به ربات‌هایی هستند که قادر به شناسایی کاراکترهای مهم از نویز پس‌زمینه نباشند. رمزگشایی این CAPTCHAها برای مردم و همچنین رایانه‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. موضوع بعدی ما در بحث کپچا چیست، به کپچایی مربوط است که به طور اختصاصی توسط گوگل ایجاد شد.

• گوگل کپچا 

این شکل از CAPTCHA که توسط گوگل رایج شده است، به طور قابل‌توجهی برای کاربران قابل‌درک‌تر از سایرین است. این یک چک‌باکس با عنوان "من ربات نیستم" را ارائه می‌دهد که کاربران باید آن را علامت بزنند. این کپچا با مشاهده حرکات کاربر و تعیین اینکه آیا کلیک یا سایر اقدامات کاربر در وب‌سایت مدنظر با فعالیت انسان یا یک ربات مطابقت دارد، مشروعیت دسترسی وی را تعیین می‌کند. اگر کارکرد این کپچا در گام اول ناموفق باشد، reCAPTCHA یک CAPTCHA انتخابی تصویر کلاسیک را نمایش می‌دهد، اگرچه در بیشتر شرایط تست موجود در کادر، اعتبار کاربر را تأیید می‌کند.

موارد استفاده از کپچا چیست؟

از CAPTCHA می‌توان برای اهداف امنیتی مختلفی استفاده کرد. به طور کلی برخی از مهم‌ترین موارد استفاده از کپچا عبارت‌اند از:

• جلوگیری از اسپم نظرات وبلاگ: اکثر وبلاگ‌نویسان از ابزارهایی بهره می‌برند که نظراتی جعلی ارسال می‌کنند (به قصد افزایش رتبه وب‌سایت در موتورهای جستجو). این کار به‌عنوان هرزنامه کامنت شناخته می‌شود. با استفاده از CAPTCHA فقط انسان‌ها می‌توانند در وبلاگ نظر بگذارند.
• ایمن نگه داشتن ثبت وب‌سایت: چندین شرکت مختلف خدمات ایمیل رایگان را ارائه می‌دهند. تا همین اواخر، بیشتر این سیستم‌ها در برابر نوع خاصی از حمله آسیب‌پذیر بودند؛ همان ربات‌هایی که در هر دقیقه صدها حساب ایمیل ثبت‌نام می‌کردند. پاسخ به این مشکل استفاده از CAPTCHA برای تضمین دسترسی افراد به محتواهای ویژه است.
• دفاع در برابر حملات فرهنگ لغتی: CAPTCHA همچنین برای محافظت از سیستم‌های رمز عبور در برابر حملات فرهنگ لغتی استفاده می‌شود. در این روش ربات‌ها جهت ورود به‌حساب کاربری هزاران لغت مختلف را در فیلد پسورد امتحان می‌کنند. کپچا از این امر جلوگیری خواهد کرد.

کپچا در امنیت سایت چه نقشی دارد؟

در بخش‌های قبلی پاسخ به پرسش کپچا چیست، به انواع مختلف کپچا پرداختیم، اما واقعاً کپچا برای اهمیت وب‌سایت‌ها یک عامل مهم به شمار می آید؟‌ دلیل اینکه بسیاری از وب‌سایت‌ها از CAPTCHA استفاده می‌کنند، افزایش اسپم است. CAPTCHA راه‌هایی را برای این وب‌سایت‌ها فراهم می‌کند تا بررسی نمایند شخصی که ثبت‌نام می‌کند، خرید می‌کند یا نظر می‌دهد یک انسان واقعی است یا خیر.

در حالی که ما به‌عنوان کاربر اغلب وارد کردن متن یا کلیک روی یک سری عکس را آزاردهنده و وقت‌گیر می‌دانیم، اما نباید فراموش کرد که کپچا نقش مهمی را در زمینه تأمین امنیت ما ایفا می‌کند و از هک شدن سایت تا حدود زیادی جلوگیری می کند. تصور کنید قصد دارید برای دیدن گروه مورد علاقه‌تان، بلیت‌های کنسرت آن‌ها را بخرید. در همان زمان ربات‌هایی وارد سایت شوند و ۱۰۰ عدد از بلیت‌ها را به طور هم‌زمان بخرند! به لطف CAPTCHA، می‌توانیم مطمئن باشیم که فقط انسان‌های واقعی می‌توانند این بلیط‌ها را تهیه نمایند.

اگر صاحب وب‌سایت یا وبلاگ از CAPTCHA استفاده نکند، روزانه ده‌ها نظر هرزنامه‌ای، خرید فیک و ترافیک مضر را در وب‌سایت خود مشاهده خواهد کرد. علاوه بر این، CAPTCHA از آدرس‌های ایمیل در برابر کلاهبرداران آنلاین محافظت می‌کند.

سخن پایانی

CAPTCHAها در اصل با جلوگیری از ارسال درخواست‌های آنلاین جعلی یا مخرب ربات‌ها، دسترسی هکرها را محدود می‌کنند. CAPTCHAها اغلب به‌عنوان یک ضرورت در نظر گرفته می‌شوند، زیرا یک وب‌سایت باید از هرزنامه‌های مختلف جلوگیری کند، بنابراین بار دیگری که با پرسش کپچا چیست مواجه شدید، می‌دانید که این عضو کوچک نقش مهمی را در اینترنت امروزی ایفا می‌کند.

امروزه تقریباً نمی‌توان اینترنت را بدون به کارگیری کپچا توسط کرد. این عامل مهم و ضروری هرچند در ابتدا چندان ضروری به نظر نمی‌رسد، اما از کل اینترنت محافظت می‌نماید.